Grażdanka

Na terenach zaboru rosyjskiego przez ponad sto lat narzucano Polakom język, kulturę i obyczaje rosyjskie. W ramach represji za wybuch powstania styczniowego zakazano używania języka polskiego w szkolnictwie, w administracji publicznej i kościelnej. Odtąd, aż do roku 1918, dokumenty urzędowe na olbrzymim obszarze Rzeczypospolitej sporządzano wyłącznie w języku rosyjskim. W zasobach polskich archiwów, bibliotek i muzeów znajduje się przeto ogromna ilość materiałów rosyjskojęzycznych dotyczących przeszłości naszego kraju i życia naszych przodków.

Po roku 1989 język rosyjski dość szybko wycofano z polskich programów nauczania, a większość osób z młodszego pokolenia Polaków w ogóle nie zna tego języka i alfabetu. Dostępne publikacje naukowe poświęcone rozwojowi pisma ruskiego i rosyjskiego zajmują się z reguły piśmiennictwem najdawniejszym i skomplikowanymi aspektami paleografi i ruskiej. Stanowią tym samym niezbyt przystępną lekturę dla początkujących badaczy bądź historyków-amatorów, którzy pracują przeważnie z nowszymi manuskryptami, zapisanymi alfabetem rosyjskim w jego formie stosowanej w XIX i XX w. Do tej grupy czytelników adresowany jest niniejszy podręcznik, stanowiący praktyczną pomoc dydaktyczną.

Przyswojenie umiejętności czytania rosyjskiego alfabetu, a dokładniej – odczytywania odręcznego, świeckiego pisma rosyjskiego, zwanego grażdanką, winno ułatwić polskim badaczom, studentom i genealogom dostęp do dokumentów historii i kultury ojczystej sporządzonych w języku narzuconym Polakom przez zaborcę.